ABC studioapparatuur


A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z





A

Acapella
Zang zonder instrumentale begeleiding

Accent
De nadruk leggen op een bepaalde toon. Het teken waarmee je dit aangeeft is: >

Access
Advanced Controlled Combined Synthesis System

Accidentals
Dit zijn bij muziek de mollen en de kruizen welke buiten de huidig gebruikte toonladder vallen. Midi softwareprogramma's geven deze vaak weer als verhoogde tonen (kruizen)

Ac3
Dolby's datacompressiemethode voor meerkanaals soundtracks.

Actieve speakers
Speakerbehuizingen die hun eigen versterker bevatten, aangestuurd door de lijnuitgang van een voorversterker of mengpaneel. Het voordeel is dat versterker en speaker optimaal bij elkaar passen.

Active sensing
Methode waarbij continue korte signalen worden verzonden via een midi connectie om te controleren of de verbinding nog goed functioneerd. Bij b.v. een gebroken kabel waarbij de midi verbinding wegvalt, zal de controller het plotseling ontbrekende active sensing signaal detecteren en alle noten uitschakelen. Veel midi instrumenten hebben deze functie (nog) niet aan boord.

A/D Converter
Dit is een chip die analoge audiosignalen zoals LP's, single's, radio of je eigen opnames in digitale gegevens omzet.

Adat
Digitaal multirack formaat, geïntroduceerd door Alesis en uitgegroeid tot standaard. De term wordt meestal gebruikt voor de aansluiting via glasvezelkabel, waardoor acht kanalen digitale audio verzonden kunnen worden. Ook wel aangeduid als Lightpipe.

Additieve synthese
Synthese methode waarbij een complex geluid geluid wordt gecreëerd door het combineren van elementaire sinusgolven. Elk element is onafhankelijk te beinvloeden. Instrumenten die zijn gebaseerd op deze techniek zijn de Pijporgels of Hammondorgels.

ADSR
Deze letters staan voor Attack, Decay, Sustain, Release. Dit zijn de vier onderdelen van een geluidsenvelope, die op een synthesizer bepalen hoe het geluid verandert in snelheid en tijd, waarbij de attack, decay en release parameters de snelheid of tijd instellen en sustain meer een niveau is.

AES/EBU
Digitaal aansluitsysteem dat met XLR-pluggen werkt. De professionele tegenhanger van s/p-dif.

After Beat
Het accent op de tweede en vierde tel (clap,snare)

Aftertouch
Midi commando dat door het drukken op de toets na het aanslaan wordt verzonden (de mate waarin een toets ingedrukt gehouden wordt als je hem aangeslagen hebt).Hierop bestaan twee varianten: channel of mono aftertouch, waarbij alle gespeelde noten identiek worden beinvloed en poly aftertouch waarbij aparte data wordt verstuurd voor elke noot.

Akkoord
Drie of meer tonen die gelijktijdig aangeslagen worden of klinken.

Akkoordenschema
Een opeenvolging van akkoorden, vaak in een vaste volgorde.

Akkoordtonen
Tonen waaruit een akkoord is opgebouwd.

Aiff
Audio Interchangeable File Format. Dit is het standaard bestandssysteem voor audio op de Mac computers.

Aiff bestand
Dit is een geluidsfragment bedoeld voor gebruik op een Mac computer.

Akoestiek
Dit is de wijze waarop het geluid zich door de ruimte verbreid en voortplant. Ook een verwijzing naar een instrument waarvoor geen elektrische versterking nodig is, b.v. een akoestische gitaar.

Algoritme
Dit is een stap-voor-stap oplossing voor een probleem. Dit algoritme wordt door middel van een programmeertaal vertaalt in een programma.

Aliasing
Wanneer een geluid een twee maal zo hoge frequentie heeft als de gebruikte samplefrequentie, dan zullen ongewenste frequenties worden geproduceerd en ontstaat een digitale storing die zich uit als een hoog fluitend geluid of als ringmodulator-achtige geluiden.

Ambience
Galmsoort die de klankbron het karakter van een kleine ruimte geeft.

Amplitude
Term die de hoogte van een signaal beschrijft. Hoe groter de amplitude, des te sterker het geluid.

Analoog
Vorm van geluidsopwekking dat gebruik maakt van een constant (electrisch)signaal en direct hoorbaar is. Dit in tegenstelling tot digitaal wat eerst met een digitaal naar analoog converter moet worden omgezet.

Analoge synthesizer
Deze maakt gebruik van spanningsgestuurde analoge modules om klanken op te wekken. Hiervan zijn de drie belangrijkste: VCO, VCF en VCA.(zie V)

Analogue Modelling
Een vorm van virtuele analoge synthese speciaal gemaakt voor het nabootsen van analoge synthesizers.

Arpeggiator
Dit is een functie op een synthesizer waarbij je één, twee of meerdere toetsen indrukt die dan een gebroken akkoord of arpeggio veroorzaken, meestal in de toonsoort van de toets die je indrukt. de arpeggio is b.v. in C majeur als je een C indrukt. Druk een C en een Eb in en er volgt een arpeggio in C mineur.

Arpeggio
Zichzelf herhalende notenreeks met noten van dezelfde lengte volgens een ritmisch patroon.

Arrangement
Dit is een bewerking van een muziekstuk voor een andere bezetting dan waarvoor het oorspronkelijk werd gecomponeerd. Dit kan door b.v. de melodie door andere instrumenten te laten spelen, van een rustig nummer een snelle, swingende versie te maken,enz.

Asio
Audio Streaming Input Output. Driver type voor geluidskaarten, ontwikkeld door Steinberg. Kenmerken: lage latency en zeer geschikt voor meersporen gebruik.

Attack
Van de ADSR geluids envelope de eerste parameter, die de snelheid of tijd bepaalt waarmee een toon na het aanslaan stijgt naar het maximale niveau. Hierbij heeft b.v. percussie een snelle attack en strijkers een langzame. De attack parameter is ook te vinden in een compressor waarmee de snelheid van ingrijpen kan worden ingesteld.

Attenuation
Dit verwijst naar instellingen van een equalizer, als bepaalde frequenties handmatig of automatisch worden verzwakt, om het geluid te veranderen of om andere frequenties te benadrukken.

Audio
Geluid , of het uitzenden en reproduceren daarvan.

Audio-editor
(software) programma waarmee men het opgenomen geluid kan bewerken.

Auto Correlation
Bepaalt automatisch het optimale start- en eindpunt voor een loop, zoals bij samplers, zodat de overgang van eind- naar startpunt zo min mogelijk, of helemaal niet, te horen is.

Aux return
Ingang op een mengtafel waarop de output van effectapparaten wordt aangesloten. Op deze input kan tevens het level worden ingeregeld.

Aux send Uitgang op een mengtafel waarmee het effectapparaat van signaal wordt voorzien. Met een draaiknop (aux send) kan worden bepaald van hoeveel effect het bewuste kanaal wordt voorzien.

AVI
Bestandsformaat (video) bedoeld voor een PC met Windows.

AWM
geluidsopwekkingsysteem van Yamaha, die een combinatie van samples en synthese gebruikt.







B

Back-up
Speciale veiligheidskopie van bepaalde gegevens die wordt gebruikt als de originele gegevens verloren zijn gegaan door b.v. een computercrash. Regelmatig back-ups maken is nodig om zo weinig mogelijk gegevens te verliezen.

Balance
Mengverhouding van twee signalen.

Ballad
Melodieuze popsong, vaak met een intieme sfeer

Bandbreedte (Band width)
De afstand in Herz (Hz) tussen de laagste en de hoogste weer te geven frequentie.

Bandpass Filter
Een filter die alleen een bepaald, ingesteld frequentiegebied doorlaat.

Base (bas)
De laagste toon (van een akkoord).

Baseline
De laagst spelende partij in een houseplaat.
Baspoort
Opening in de behuizing van een luidsprekerkast waardoor de lage tonen worden versterkt middels een bepaalde constructie methode (basreflex).

Baud of Baud rate
De eenheid die de snelheid weergeeft waarmee data wordt verstuurd via een seriële communicatiepoort.

Beat
De steeds herhaalde (drum)slag in de house en popmuziek.

Beat-matching / Mapping
Hiermee kun je het tempo van een audioloop aanpassen aan het tempo van het spoor waarin de loop wordt neergezet. Helaas verandert hierdoor ook vaak de toonhoogte van de sample, maar er zijn bepaalde programma's die deze aanpassen zodat de oorspronkelijke toonhoogte behouden blijft.

Betaversie
Testversie van een apparaat of software die niet is bedoeld voor de verkoop maar voor verdere tests.

Binair
Het systeem dat door alle digitale electronica wordt gebruikt, waarbij de getallen 0 en 1 primair zijn.

Bios
Basic Input/Output System. Chip in een computer die er voor zorgt dat het geheel opstart..Daarnaast bekijkt het of alle basisonderdelen van de computer in orde zijn, voordat het BIOS deze overdraagt aan het besturingssysteem (zoals Windows).

Bit
De afkorting voor "binary digit", de basiseenheid van digitale informatie zoals bij computers en midi. Een bit-hoeveelheid kan ook de kwaliteit van een geluidsopname aangeven. Hoe meer bits (b.v 16 of 24 bit) des te beter de geluidsweergave.

Bitdiepte
De bitdiepte van een digitale opname is het aantal bits dat wordt gebruikt om een sample te beschrijven. Hoe hoger de bitdiepte is, hoe meer detail van het geluid kan worden opgenomen, overgedragen, geproduceerd en gereproduceerd. De saples van audio met CD-kwaliteit hebben een bitdiepte van 16 bits, en dat wordt als voldoende beschouwd voor consumenten toepassingen. De standaard bitdiepte van de opname-industrie is 24-bits, en deze bitdiepte kan worden verwerkt door DAT-apparaten en door computers met 24-bits geluidskaarten en analoog- naar digitaalconvertors.

Bit length (woordlengte)
Een 16 bit opname of sample heeft b.v. een woordlengte van 16, een 24 bit opname een woordlengte van 24.

Bits processing
De sampling resolutie die het dynamisch bereik bepaalt. 16 bits sampling zoals bij cd's, heeft een dynamisch bereik (16x6) van 96db. 20 bits processing geeft je (20x6) 120db

Bouncen
Het samenvoegen of combineren van meerdere sporen naar één nieuw spoor om op die manier vrije sporen te creëren voor nieuwe opnames.

BPM (beats per minute, of slagen per minuut)
Het aantal kwartnoten per minuut. De waarde waarmee het tempo van muziek wordt aangegeven. Belangrijk voor het mixen van platen in de house scene. Als de DJ de BPM van de platen kent, kan hij de maten beter synchroniseren bij het mixen van de platen.

Buffer
Tijdelijke geheugenopslagplaats van gegevens in computer of processor, die dient om de aanvoer van gegevens gelijkmatig en gecontroleerd te laten verlopen, waardoor de snelheid van computer of processor wordt verhoogd.

Bug
Programmeerfout in een softwareprogramma, die middels een update vaak verholpen wordt.

Buizen (valve of tube)
Voorgangers van de transistor, met een zeer prettige en warme klank.

Bulk Dump
Het verzenden van grote hoeveelheden data via system-exclusive messages. Denk hierbij aan het verzenden of ontvangen van b.v een geluidsbank, van of naar een synthesizer vanuit een computerprogramma zoals cubase.

Bus(s)
Knooppunt waar verschillende soorten data worden samengevoegd en verder gestuurd. Voorbeelden zijn de PCIbus in de computer, maar ook een aux buss in een mengtafel waar de diverse aux send signalen van de kanalen samengevoegd worden en naar de aux out verstuurd worden.

Bypass
Een tijdelijke (uit)schakeling van een bepaald (effect)apparaat waardoor je beter kunt beoordelen welk effect het bewuste apparaat heeft in de mix.

Byte
Geheugeneenheid voor digitale gegevens. Een Byte bestaat uit 8 bits.







C

Cabsimulator
Simuleert het geluid van de speakerkast van een gitaarversterker.

Cardbus (pcmcia)
Uitbreidingsslot op laptop computers.

Cardioïde (nierkarakteristiek)
Openingshoek van een microfoon in de vorm van een nier. Alleen vanuit dit gebied worden signalen optimaal opgepikt.

Cartridge
Datadrager in de vorm van een kaart of kleine harde schijf, zoals een Zip drive.

Cent
De eenheid van toonhoogte gelijk aan 1/100 semitoon.

CD-Rom
Het opneembare CD formaat. De informatie op deze schijfjes staat vast en kan niet worden veranderd.

CD-RW
Herschrijfbare Cd's, anders dan CD-R's zijn deze steeds opnieuw te beschrijven/wissen.

Channel messages
Midi messages die commando's bevatten voor een bepaald instrument. Denk hierbij aan note on/off en program change instructions.

Channel strip
Een kanaal van een mengtafel, meestal van hoge kwaliteit en voorzien van EQ,Compressor en soms digitale output. Wordt vaak gebruikt om analoge geluiden om te zetten naar een digitale computer of recorder.

Chipset
Twee chips op het moederbord van een computer, die de communicatie regelen tussen cpu, geheugen en pci-bus.

Choking
Als een sequencer of een instrument meer (midi) data ontvangt dan het kan verwerken, worden bepaalde noten niet meer gespeeld of het tempo vertoont vreemde variaties.

Chorus
Refrein in een popsong, tevens een bepaald effect op geluid.

Cinepac Codec
Een standaard manier om een AVI bestand te comprimeren zodat het minder schijfruimte in beslag neemt.

Click
Metronoom voor het aangeven van tempo zoals te vinden in sequencersoftware.

Clipping
De vervorming die optreedt als een versterker wordt overbelast. Bij een digitaal audiosignaal is dit boven 0 dB, waardoor een lelijk klinkende digitale vervorming ontstaat. Dit kan worden vermeden door te zorgen dat de hoogste pieken in b.v. audiobestanden niet boven 0 dB komen.

CMOS
Complementary Metal Oxide Semiconductor. Hierin zijn de parameters opgeslagen die het BIOS nodig heeft tijdens het opstarten.

Clock (wordclock)
Een standaard periodiek signaal (pulse) waarmee meerdere instrumenten of sequencers in een digitale opzetting met elkaar worden gesynchroniseerd. meestal is het Midi Time Code (MTC). Soms is het niet meer dan een metronome puls, die door de midikabel wordt verzonden.

Combfilter
Metaalachtig klinkend effect. Gebaseerd op specifieke frequentiefiltering.

Componist
Iemand die regelmatig muziek schrijft

Compositie
een geschreven muziekstuk.

Compressor
Apparaat dat signaalpieken tegen gaat waardoor een hoger gemiddeld volume wordt gerealiseerd. Het geluid krijgt hierdoor meer dynamiek. Te veel compressie veroorzaakt een plat en vlak geluid.

Computer interface
Hardware waardoor een computer kan communiceren met andere apparaten.

Condensator microfoon
Microfoon van hoge kwaliteit waarin zich een condensator bevindt. Deze microfoon heeft wel een voedingsspanning nodig, de fantoomvoeding of in het engels; phantom power, deze is op de betere mengtafel standaard aanwezig.

Controller
Hiermee kunnen Midi gegevens aan een geluid worden toegevoegd, zoals sustain, cutoff, resonance, enz.

Controller change
Dit is een controller commando. Volgens het Midi protocol zijn er hiervan 128 beschreven.

Copy protection
Bepaalde software beveiliging, speciaal bedoeld om het kopieëren tegen te gaan van b.v cd's en dvd's.

COSM (Composite Object Sound Modelling)
Technologie van Roland Corporation voor het digitaal reproduceren van het geluid van analoge apparatuur, zoals instrumenten, versterkers, gitaren en effecten.

Cover
Een opnieuw uitgebrachte song door een artiest of groep die anders is/klinkt, dan de oorspronkelijk uitgebrachte song.

CPU De microproccessor (het brein) van je computer die al het rekenwerk verricht, waardoor de PC zijn werk kan doen.

Crescendo
Geleidelijke toename in volume of speelsterkte

Crossfade
Geleidelijke overgang tussen twee verschillende audiofragmenten, waarbij het volume van het inkomende geluid langzaam harder wordt en het volume van het andere geluid tegelijkertijd langzaam wordt teruggedraaid. Het zogenaamde fade-in/fade out.

Crossover frequency
Grens tussen frequentiegebieden in een luidspreker of een meerbands compressor. In een crossover wordt het totale frequentiegebied in twee of meer delen verdeeld die naar woofer of tweeter, danwel de verschillende banden van een multiband compressor worden gestuurd.

Cue-list
Dit is een lijst waarop de tijdstippen staan van bepaalde handelingen die door een audio-editor moeten worden uitgevoerd.

Cutoff Frequency
De begrenzingfrequentie waarboven (b.v) een low-pass filter geen signaal meer doorlaat. Cuttoff is het frequentiepunt waarboven of waaronder een filter van invloed is.

Cycle of loop
Continue doorlopende weergave van een audiofragment of midipattern.







D

DA Convertor (DAC)
Zet digitale informatie om in een analoog signaal. In de digitale instrumenten zorgt deze chip ervoor dat we via een mengtafel of versterker het geluid kunnen horen.

Dat
Digital Audio Tape. Digitale stero recorder die werkt met kleine magnetische cassette's, de Dat tapes. Veel gebruikt voor aanlevering van b.v demo tapes.

Data
Bepaalde computer/midi gegevens.

Data Bytes
De bytes in een midi message die allerlei informatie kunnen bevatten als velocity, welke toets is aangeslagen, enz.

Data compressie
Het compacter maken van data, zoals bij Wav naar Mp3 converteren gebeurt.

Data dump
Een hoeveelheid gegevens die in één keer verzonden kan worden.

Decibel (dB)
De eenheid van geluidssterkte, genoemd naar J.G. Bell de uitvinder van de telefoon. 0dB is de onderste geluidsdrempel, 120 dB de maximaal verwerkbare geluidssterkte voor het menselijk oor (de pijngrens).

De-clicking
Het verwijderen van klikken

De-crackling
Het verwijderen van kraken. Een kraak is meerdere klikken.

De-esser
Een soort compressor, waarmee overheersende S en T klanken kunnen worden onderdrukt.

De-hissing
Het verwijderen van ruis.

De-humming
Het verwijderen van brom (b.v. 50 Hz).

De-noising
Het verwijderen van bandruis.

Defragmenteren
Functie op de computer waarmee de gegevens op een harde schijf beter bij elkaar worden gezet/geordent, waardoor de lees- en schrijfsnelheid wordt verbeterd.

Degradatie
Een effect dat in analoge opnames optreedt, waarbij een hoeveelheid details en kwaliteit verloren gaan bij elke stap in het opnameproces.

Delay
Speciaal geluidseffect waarbij één of meerdere echo's ontstaan. Het geluid wordt volledig herhaald.

Destructive (destructief)
Handeling die niet meer ongedaan kan worden gemaakt, zoals in een geluidseditor programma (b.v. Wavelab of Cubase).

D.I box (direct injection)
Kastje waarmee de aansluiting van een gitaar of keyboard op een mixer of geluidskaart geoptimaliseerd wordt.

Digitaal
Het tegenovergestelde van analoog. Gegevens worden hier uitgedrukt in binaire getallen, waardoor het mogelijk wordt dat computerchips deze gegevens kunnen bewerken.

Din Connector
wordt onder andere gebruikt voor midi aansluitingen. De connector voor Midi is er één met 5-pennen in een 180 graden raster. Er zijn meerdere soorten Din-connectors.

Direct-X
Een standaard voor audio- en video plug-ins, ontwikkeld door microsoft. Voor geluids kaarten een communicatie methode tussen software en hardware.

Distortion (vervorming)
Speciaal effect op b.v een synthesizer of gitaar, waardoor de klank agressiever wordt. Bij overstuurde opname niveaus kan dit effect ook optreden (clipping).

Dithering
Als je op 24 bit opneemt, is dithering de methode om je digitale audio naar 16 bit om te zetten waarbij toch nog iets bewaard wordt van de informatie uit de weggehaalde bits. Zo blijft je opname meer dynamiek behouden als je deze op cd gaat branden.

Dolby
Een systeem van ruisonderdrukking bij analoge cassette of bandopnamen. De varianten zijn Dolby A, B, C en SR.

Dongle
Een apparaat voor de beveiliging van software, dat gewoonlijk op een USB-poort van de computer wordt aangesloten.

Doppler-effect
Wanneer een bron van geluid naar een luisteraar toebeweegt, lijkt de toonhoogte hoger te zijn dan wanner de geluidsbron zich van de luisteraar af beweegt. Dit is het resultaat van opschuivingen van de frequenties van het geluid, die ontstaan doordat de geluidsgolven bij nadering worden gecomprimeerd, en doordat de geluidsgolven worden opgerekt als de bron zich verwijdert. Het effect is b.v. bekend van sirenes.

Dos
Een standaard formaat voor PC- disks.

Driver
Stuurprogramma om te communiceren met hardware in de computer.

Droog signaal (Dry signal)
Dit is een audiosignaal waarop geen effecten zijn toegepast. zie ook 'nat signaal'

Drop-out
Korte onbedoelde onderbreking in het geluid.

Dubbing
Een studiotechniek waarbij men een al eerder opgenomen instrument opnieuw opneemt, waardoor er een verdubbeld instrument ontstaat.
DVD
Digital Versatile Disk. Opslagmedium met een hoge capaciteit. Vaak gebruikt voor videofilms maar ook voor audio.

Dynamiek
Waar de signaal/ruisverhouding wordt uitgedrukt in decibel (dB). De dynamiek is het verschil tussen de hoogste en laagste volumeniveaus. Tevens de variatie in een muziekstuk waar bepaalde noten hard of zacht moeten worden gespeeld.

Dynamische microfoon
In deze microfoon wordt het geluid opgewekt door de beweging van een spoel in een magneetveld. Hierdoor wordt het geluid omgezet in elektrische pulsen.







E

Edit
Alle veranderingen die je maakt op een bestaand midi of audio bestand/fragment. Denk hierbij aan kopieëren, knippen, plakken, deleten, timestretchen, quantize, enz. Ook het veranderen van de parameters van je synthesizer of effectapparaat is editen.

Editor
Dit is het onderdeel in een sequencerprogramma (zoals Cubase), waarin je de edits maakt. Hier worden alle opgenomen gegevens (midi of audio) bewerkt.

Effect
Dit is de algemene benaming voor tal van kunstmatige verbeteringen en vervormingen van audiosignalen.

Effect Apparaat\Processor
Aanduiding voor een apparaat dat geluid of klanken van effecten (galm\delay\chorus) kan voorzien.

Effect send
Hiermee stuur je signaal vanuit een mixer naar een effectprocessor. De effectprocessor voegt er een effect aan toe (reverb, delay, distortion, chorus, flanger enz.) en stuurt het bewerkte signaal weer terug naar de mixer, waar het bij het originele signaal wordt gevoegd. Met de effect send bepaal je per mixerkanaal hoeveel signaal je naar de effectprocessor stuurt en hiermee ook hoeveel effectsignaal er weer terug komt.

Effect return
Dit is de ingang op een mixer waar het bewerkte signaal van een effectprocessor wordt ontvangen, zodat het bij het originele signaal kan worden gemixt. De effect return heeft meestal ook een niveau regelaar, zodat je de hoeveelheid effect in het totaalsignaal kunt regelen.

Enable
Het inschakelen van bepaalde mogelijkheden, waarbij Disable het uitschakelen betekent.

Envelope
Beschrijft de vorm van een geluid, onderverdeeld in Attack, Decay, Sustain en release (zie ADSR). Deze hebben invloed op het hele geluid, of het nu om een gefabriceerd of een natuurlijk geluid gaat: alle geluiden hebben hun eigen unieke envelope en door deze na te bootsen kan een synthesizer ook "echte" geluiden, zoals een fluit of een string, geloofwaardig reproduceren.

Equalisatie (EQ)
Dit is het proces waarbij de amplitude van afzonderlijke frequenties van het invoersignaal op een mixer wordt aangepast om een geluid realistischer te maken, om het te benadrukken of om het beter in een mix te laten passen.

Equalizer
Apparaat waarmee bepaalde frequenties selectief kunnen worden versterkt of verzwakt. Wordt ook wel toonregelaar genoemd.

Event (gebeurtenis)
Bij Midi is het verzonden signaal zoals note on/off, program change, enz, een event.

Event chasing
Zoekt de data in een sequence voor het startpunt van de opname.

Event list
Een weergave van alle midi-events (gebeurtenissen) op een bepaald spoor. In deze lijst is het mogelijk om op zeer gedtailleerd niveau veranderingen aan te brengen.

Exciter (enhancer)
Speciaal effect waarmee met name extra hoge, maar soms ook lage frequenties opgewekt kunnen worden waardoor de klank wat opgefrist wordt.

Expander
Dit apparaat vergroot de dynamiek van een signaal en is het tegengestelde van een compressor.







F

Fade in
Het geleidelijk aan harder worden van de muziek to het ingestelde volume.

Fade Out
Het geleidelijk aan zachter worden van de muziek totdat er niets meer te horen is.

fader
Schuifregelaar waarmee bepaalde instellingen kunnen worden verandert. Een 'Flying Fader' is een in hardware uitgevoerde fader die is gemotoriseerd, zodat opgeslagen instellingen voor allerlei faders ineens kunnen worden gewijzigd.

Faderbox
Kastje met diverse knoppen en faders, waarmee (midi) commando's kunnen worden verstuurd.

Fase (of phase)
Wanneer speakers "in fase" worden aangesloten, bewegen de conussen gelijk op. Wanneer ze "uit fase" staan, beweegt de ene naar voren terwijl de ander naar achteren gaat. Het resultaat is; twee elkaar tegenwerkende signalen die de basfrequenties kunnen elimineren. Te lang luisteren naar speakers die "uit fase" staan kan hoofdpijn veroorzaken.

Feedback
Zo heet het terugvoeren van bewerkte signalen naar de ingang. Als de feedback minder sterk is als het ingangssignaal, sterft het geluid uit. Als het sterker is, blaast het geluid zich steeds verder op waardoor het gaat piepen of brommen (rondzingende microfoon).

File
Een bestand met bijelkaar behorende gegevens die op de harde schijf van een computer wordt opgeslagen.

Filter
Een functie die bepaalde frequenties toevoegt of weglaat uit een geluid. er zijn verschillende soorten filters, maar over het algemeen wordt er een low-pass filter bedoeld. Bij dit filter worden de hoge frequenties weg- en de lage frequenties doorgelaten.

Fingered Mode
Veel toegepast in keyboards. Hiermee is het mogelijk om automatische begeleiding toe te voegen. Het onderste octaaf van het toetsenbord wordt gebruikt om de (automatische) begeleiding te spelen, terwijl met de andere octaven de melodie gespeeld wordt.

FireWire
Een standaard voor de digitale overdracht van gegevens, die oorspronkelijk door Apple is ontwikkeld en die, net als USB, naast communicatie ook voeding kan leveren aan externe apparaten.

Flanger
Een effect welke ontstaat door de kopie van een signaal met een constante, gevarieërde vertraging van 1 tot 20 ms te mengen met het originele signaal.

FM Synthese
Frequency Modulation (FM) is een synthesevorm waarbij de toonhoogte of een andere parameter van een oscillator beïnvloed wordt door een andere oscillator.

Frequentie
Het aantal trillingen per seconde in Hertz (Hz). Een frequentie geeft de toonhoogte van een geluid aan. Hoe hoger (het getal van) de frequentie, hoe hoger de toon klinkt.

Frequentiebereik
Dit is het gebied tussen de laagste en hoogste frequentie die weergegeven (zoals bij luidsprekers) of waargenomen kan worden.







G

Galm De weerklank die een ruimte geeft wanneer er een geluid in die ruimte klinkt. Dit kan worden nagebootst door het gebruik van een effect apparaat\processor.

Gain
De eerste (volume) instelling in een kanaal van een mengtafel. Met Gain wordt de amplitude van het signaal versterkt of verzwakt.

Gate of noise-gate
vrij vertaald; Poort of geluids poort. Instelling op b.v een compressor die alleen geluid doorlaat als de sterkte van dat geluid (signaal) boven de ingestelde waarde komt. Op deze manier kunnen alle storende geluiden zoals ruis en kleine bijgeluiden, in met name de stille stukken worden onderdrukt.

Gebalanceerde aansluiting
Professionele manier om apparatuur aan te sluiten, waarbij twee draden en een afzonderlijke aardedraad worden gebruikt. veel minder storinggevoelig. wordt gebruikt met XLR- of Stereo jackpluggen.

Gebroken akkoord
In plaats van tegelijkertijd zijn de tonen van een akkoord nu na elkaar te horen (zie Arpeggio).

Geluidsgolf Een geluid of een grafische representatie van een geluid.

Geluidsmodule
Een apparaat met Midi functies en ingebouwde klanken, zonder toetsenbord.

Geluidssnelheid
De snelheid van geluid is ongeveer 344 meter per seconde. Dit is ook de snelheid waarmee Midi-apparaten instructies uitwisselen.

GM of General Midi
Midi standaard op Midi instrumenten, waardoor dezelfde soort geluiden op dezelfde plaats staan (Drums op kanaal 10-11,acoustic bass op progr.change 33, enz). Hierdoor klinken files gemaakt op het ene Gm instrument ongeveer hetzelfde als op het andere Gm instrument.

Glide
Dit effect wordt bereikt door een te spelen toon een semi-toon onder de gewenste toonhoogte te starten en dan te glijden naar de gewenste toon. Via de Midi-controller pitch Bend is dit te realiseren.

Glissando
Een snelle opeenvolging van opeenvolgende tonen. dit wordt aangegeven met een rechte lijn van de eerste naar de tweede noot, met eventueel daarbij de term GLISS.

Golf
De wezenlijke vorm van een geluid, waar de top van de golf voluit betekent en de bodem nul is. Een blokgolf is simpelweg aan-uit-aan-uit, en de driehoeksgolf is geleidelijk aan-geleidelijk uit.

Grafische equalizer Deze equalizer geeft een grafisch beeld weer, van de instellingen met de faders op het apparaat.

Groot Arpeggio
Bij dit arpeggio wordt het akkoord niet één, maar twee maal gebroken (naar boven en beneden).

Grouping
hiemee wordt bedoeld; het bijéénbrengen van een aantal ingangskanalen in één groep, zodat met een enkele fader op de mengtafel het algehele niveau is te regelen.







H

Harddisk
Ook wel harde schijf. Dit is de sneldraaiende schijf in b.v een computer, waarop alle programma software en alle verdere gegevens worden opgeslagen. De hoeveelheid gegevens die kunnen worden opgeslagen variëren en hangt af van de capaciteit van de harde schijf.

Harddiskrecorder
Apparaat dat meerdere audio sporen kan opnemen en afspelen via een harde schijf. Kan alleen gebruikt voor geluidsopname en weergave.

Hardware
de apparatuur in (b.v) computers, zoals Printers, cd- rom spelers, enz, die op hun beurt weer aangestuurd worden door drivers en software.

Harmonie
De opeenvolging van samenklanken die betrekking hebben op elkaar.

Harmonische vervorming
De aanwezigheid van harmonischen in het uitgangssignaal van een apparaat welke niet aanwezig waren in het ingangssignaal.

Hertz
De eenheid van Frequentie, het aantal trillingen per seconde.

High-fidelity (Hifi)
Een merk voor de geluidskwaliteit, bedoeld als maatstaf voor de nauwkeurigheid waarmee een audiosysteem het oorspronkelijke geluid reproduceert.

High pass- filter
Filtertype in b.v een synthesizer dat alleen de hoge frequenties doorlaat boven de ingestelde waarde. Een low-cut filter doet hetzelfde maar dan met de lage tonen en onder de ingestelde waarde.

Hoorbaar bereik
Het frequentiebereik dat gehoord kan worden door het menselijk oor. Dit ligt bij de meeste (gezonde) mensen tussen de 20 en 20.000 Hz. Naarmate men ouder wordt verminderd dit bereik.







I

IDE bus
Communicatiesysteem op de PC en Mac, waarop harde schijven en cd spelers kunnen worden aangesloten.

Implementation chart
Het overzicht in een handleiding van een bepaald apparaat/instrument, waarop precies staat vermeld welke Midi commando's het kan versturen of herkennen.

Initialiseren
Het teruggaan naar de fabrieks instellingen (factory Settings).

Insert
Op het insertiepunt van een mengtafel wordt hier het signaal aangevuld met b.v een compressor of limiter.

Installeren
Via een cd-rom of diskette kunnen gegevens worden gekopiëerd naar de hard-disk van een computer, zodat hierop een bepaald programma gebruikt kan worden.

Interface
Een communicatie koppeling tussen verschillende apparaten. Een Midi-interface communiceert b.v met de computer en de midi instrumenten/apparaten.







J

Jack-plug
Aansluitplug voor het aansluiten van audio-apparatuur. Wordt bijna altijd toegepast op de electronische muziekinstrumenten.

Jitter
Onregelmatige afspeelsnelheid in digitale apparatuur, waardoor vervorming en verslechtering van het stereobeeld ontstaat.

Juke-box
Automaat voor het afspelen van grammafoonplaten. Na betaling met een munt kan een grammafoonplaat worden uitgekozen die dan vervolgens wordt afgespeeld.







K

Kanaal
1- Een input plus bijbehorende fader en draaiknoppen op een mengtafel.
2- Een midi kanaal wordt toegewezen aan een instrument waarbij een keuze gemaakt kan worden uit 16 kanalen. In principe is kanaal 10 gereserveerd voor de drumpartij.

Key signature
Een notatie die wordt gebruikt in bladmuziek. Dit is de sleutel gevolgd door een aantal kruizen of mollen.

Keyboard
Toetsenbord behorende bij een computer of een synthesizer met vaste ingebouwde klanken en begeleiding.

Keyboard assignment
Hiermee kan het toetsenbord worden verdeeld in verschillende klanken. Met de onderste twee octaven kan b.v het basgeluid gemaakt worden en met de bovenste een sax geluid.

Kilohertz (kHz). Een kilohertz is 1000 Hz.

Klankkleur
Een beschrijving van hoe een toon of instrument klinkt. Ook wel klank of timbre genoemd.

Kopieerbeveiliging. Zie Copy-protection.

Kwartet: ensemble van vier stemmen of instrumenten.







L

Laptop
Draagbare computer met ingebouwd beeldscherm.

Latency
Dit is de vertraging van de tijd die verloopt tussen het aanslaan van een toets en het klinken van geluid bij b.v. software synthesizers. De hoeveelheid vertraging hangt zeer nauw samen met de CPU- snelheid, stuurprogramma, de grootte van de gebruikte buffers en het type geluidskaart. Hoe lager de latency (in milliseconden) hoe beter.

Layer of Layering
De mogelijkheid om meerdere klanken over elkaar heen te leggen die dezelfde partij spelen.

LCD (Liquid Crystal Display)
Beeldscherm met numerieke of grafische informatie.

Lead (solo)
De hoofdmelodie of leadvocal in een compositie, of de term die wordt gebruikt voor een geluid dat zich goed leent voor deze toepassing.

LED (Light Emitting Diode)
Klein lichtje om aan te geven of een bepaalde functie of een bepaald apparaat is geactiveerd of niet.

Legato
Italiaans voor gebonden spelen. De volgende noot spelen op het moment dat de vorige noot ophoudt te klinken.

Leveling
Het gelijkbrengen van volume van verschillende tracks. Het volume wordt dan eerder omlaag dan omhoog gebracht, maar dit is niet het geval als er compressie of maximizing wordt toegepast.

Lfo
Low frequency oscillator. Brengt frequenties voort die nauwelijks hoorbaar zijn (tussen de 1 en 75HZ) en een oscillator die relatief langzame golfvormen maakt. Een oscillator die wordt gebruikt voor modulatie zoals tremelo of vibrato.

Limiter
Een begrenzer die ervoor zorgt dat het geluidsniveau niet boven de ingestelde (treshold) grenswaarde kan komen.

Line in/out
Geluids in- of uitgang.

Loop
Een stuk ritme of percussie dat in een bepaald tempo oneindig vaak wordt herhaald, gewoonlijk zonder dat de overgang van het einde naar het begin hoorbaar is.

Low note priority
Alleen de laagste noten zullen worden weergegeven, wanneer teveel noten op het instrument worden aangeslagen of via Midi afgespeeld worden.

Low-pass filter
Filter waarbij alleen frquenties onder de ingestelde frequentiewaarde worden doorgelaten.

Luidspreker
Zet elektrische impulsen om in akoestische energie en een analoog audiosignaal in geluid.







M

Mapping
Dit is het toewijzen van bepaalde klanken aan specifieke toetsen op het toetsenbord, om b.v. een drumkit samen te stellen.

Marker
Hulpmiddel in sequncerprogramma's of audio editors zoals wavelab, waarmee songposities worden vastgelegd waardoor hier snel naar teruggekeerd kan worden.

Master
1. Aanduiding voor een kant en klare mix: de mastertape. 2. Apparaat (zoals een sequencer) dat het tempo bepaalt voor andere aangesloten apparaten, de 'slaves'. 3. De masterfader op een mixer die de uiteindelijke instelling bepaalt.

Master Keyboard
Een toetsenbord met Midi functies, zonder eigen ingebouwde klanken.

Mastering
De laatste en definitieve nabewerkingen van een eindmix die bepalen hoe de mix uiteindelijk klinkt, d.m.v. compressie, limiting, equalizing, enz.

Masterkeyboard
Keyboard (meestal zonder klankbron) dat dient om andere synthesizers en modules te bespelen/ aan te sturen.

Maximizing
Natuurlijke manier van het opwaarderen van de volume niveaus van het geluid of de muziek.

Megabyte
Eenheid van geheugencapaciteit waarmee de grootte van bestanden wordt aangeduid. Een Megabyte is gelijk aan 1024 kiloByte.

Megahertz
Dit is de eenheid waarmee b.v. de snelheid van een processor wordt aangeduid. Een megahertz is een miljoen hertz. De snelheid van de meer recente computers is al in Gigahertz (GHz).

Merge
Het combineren of in elkaar over laten gaan van twee tracks.

Metronoom
Oorspronkelijk een pyramide vormig kastje dat d.m.v. een gespannen veer en een verschuifbaar gewichtje, een bepaald aantal slagen per minuut geeft. Apparaat dat wordt gebruikt om het tempo zeer nauwkeurig aan te geven. Ook te vinden in sequncersoftware zoals Cubase, waar met een hoorbare herhalende tik het tempo of aantal beats per minute wordt aangegeven.

Microprocessor
Stukje elektronica dat berekeningen uit kan voeren. Is ondermeer het onderdeel waar elke computer op gebasseerd is.

Midi
Musical Instruments Digital Interface. Midi zorgt ervoor dat sequencers, synthesizers, samplers, enz, met elkaar kunnen communiceren.

Midi clock
Zorgt ervoor dat aangesloten instrumenten of apparatuur, via midi met elkaar synchroon lopen.

Midifile
Bestandsvorm voor muziek met midigegevens, die uitwisselbaar is tussen diverse computers en apparatuur.

Midi-in
Een van de drie poorten (aansluitingen) op een midi-instrument of apparaat, die ervoor zorgt dat informatie afkomstig van andere apparatuur of instrumenten ontvangen wordt.

Midi note numbers
De numerieke waarden (0-127) die zijn toegewezen aan muzieknoten in het Midi systeem.

Midi out
een van de drie poorten (aansluitingen) op een midi-instrument of apparaat, die ervoor zorgt dat informatie hiervan afkomstig, ontvangen kan worden door andere apparatuur of instrumenten.

Midi pitch wheel switch
Beslist of de continuous controller informatie zoals program en control change wordt opgenomen.

Midi thru
Een van de drie poorten (aansluitingen) op een midi-instrument of apparaat, die ervoor zorgt dat midi informatie wordt doorgelust.

Mini-jack
Insteekplug die vaak wordt gebruikt bij goedkopere geluidskaarten. Wordt ook gebruikt voor hoofdtelefoon aansluiting op draagbare audioapparatuur.

Mixen
het gelijktijdig in elkaar over laten lopen van twee platen of cd's waarvan het tempo meestal verschilt, die d.m.v. een pitchcontrol op de draaitafel of cd-speler, op hetzelfde aantal B.P.M (beats per minute) zijn gebracht waardoor een overgang ontstaat die op de dansvloer nauwelijks merkbaar is.

Mixer of Mengpaneel
Apparaat voor het combineren, controleren en routen van het geluid uit verschillende apparaten d.m.v. faders en knoppen, voordat ze naar de versterker of opname apparaat gaan. Kan zowel hardware- als software matig zijn.

MMA
Midi Manufacturers Association. De wereldwijde fabrikanten vereniging, waar alle fabrikanten die iets te zeggen willen hebben over Midi, lid van worden. Stelt ook min of meer de inhoud en ontwikkeling van het Midi protocol vast.

Modeling
Digitaal model waarmee men een analoog proces probeert na te maken (simuleren). voorbeeld is analog modeling (analoge synthese zoals een geluidsmodule).

Modulatie
Overgang van de éne toonsoort naar de andere in een compositie. Of in Midi, het beïnvloeden van een geluid d.m.v. midi-controller boodschappen. Modulatie van volume noemt men b.v tremelo, van frequentie vibrato, enz.

Module
Zie geluidsmodule.

Moduleren
Het geluid van b.v. een stem of een instrument op de één of andere manier veranderen.

Moederbord
Dit is de grote printplaat (meestal onderin de computer) waarop vrijwel alle centrale computeronderdelen zijn bevestigd.

Monitor
1. Beeldscherm 2. Luidspreker voor (semi) professioneel gebruik in b.v geluidsstudio's.

Monitoring
Monitoring is het beluisteren van een audio signaal tijdens een opname. Je controleert dus al gelijk of het wel juist wordt opgenomen.

Mono
Audio op één kanaal, in tegenstelling tot stereo dat twee kanalen nodig heeft.

Monofoon
Hier kan slechts één noot per moment worden voortgebracht.

Monotimbraal
Hier kan in tegenstelling tot multitimbraal, slechts één klank tegelijk worden geproduceerd maar deze hoeft niet per sé monofoon te zijn.

MP3
een handige compressie methode die het originele geluidsbestand met zo'n 90% verkleint. deze methode maakt het b.v. eenvoudiger om muziek via internet te verspreiden en zorgt ervoor dat je veel meer op je harde schijf kwijt kunt. Gaat wel ten koste van de geluidskwaliteit, maar dit is acceptabel voor de meeste muziekliefhebbers.

MPEG (Motion Picture Experts Group)
Speciale standaard voor het coderen van Audio en Video.

MPG
Een ander soort videobestand dat sterker is gecomprimeerd dan het typische AVI.

MTC (Midi Time Code)
Synchronisatiemethode d.m.v. midi-messages.

Multiband compressor
Compressor waarin het signaal in drie of meer frequentiegebieden kan worden verdeeld, die elk afzonderlijk van compressie kunnen worden voorzien. Kan zowel hardware als softwarematig zijn.

Multitimbraal of multimode
Als synthesizers of geluidsmodules in deze functie worden gebruikt, kunnen meerdere klanken (timbres) gelijktijdig worden voortgebracht.

Multiclient
Door meerdere programma's gelijktijdig te gebruiken.

Multisample
Een klank die is opgebouwd uit meerdere samples die over het toetsenbord zijn verdeeld.

Multitasking
eigenschap van een besturingssysteem dat in staat is om meerdere taken gelijktijdig uit te voeren.

Multitracking
Meer dan één kanaal of track gebruiken om verschillende geluidsbronnen op te nemen, zodat die later kunnen worden gemixt.

Multitrackrecorder
Apparaat met meer dan twee sporen waarop je afzonderlijk kunt opnemen.

Musical score
De geschreven copie van een muziekstuk.

Music bed
Achtergrondmuziek bij een video, meestal meer geschreven om atmosferisch te zijn dan af te leiden.

Mute
Het volledig uitschakelen van b.v alle kanalen (op één na) in een sequencer, waardoor je exclusief en alléén naar dat kanaal kunt luisteren. Met mute kun je dus een of meerdere kanalen (tijdelijk) uitzetten.







N

Nat signaal (wet signal)
Een audiosignaal waarop effecten zijn toegepast, meestal in te stellen op een effectprocessor waarbij de instelling '0' een droog signaal geeft en de instelling '100' het maximale natte signaal bewerkstelligd.

Noise
de storing in het signaal, die kan optreden als je te lange Midi kabels gebruikt, b.v. als je meer dan de uiterste 15 meter gebruikt.

Nootlengte
De lengte van een noot, weergegeven in een afgeleide van één hele noot (halve noot, kwartnoot, achtste noot, zestiende noot, enz).

Normal Mode
Als b.v. een synthesizer in deze functie staat, wordt van de laagst tot de hoogste noot op het toetsenbord dezelfde sound hoorbaar, net zoals bij een akoestisch instrument.

Normalize (normaliseren)
Een digitale functie die de amplitude van een geluidsfragment versterkt. Dit gebeurt op een dusdanig evenredige manier en tot een niveau, waarbij de pieken in het signaal het maximaal toegestane niveau bereiken.

Notation
Tekst of muziek schrijven.

Notation program
Wordt in diverse software ook wel "score writer" genoemd. Hiermee kan muziek worden geschreven op de computer in de standaard muziek notering. Bij de (semi) professionele software zullen de ingespeelde midi-noten zelfs tegelijkertijd als bladmuziek worden weggeschreven in het "score" programma.







O

Octaaf
De achtste toon van de toonladder, met dezelfde naam als de eerste. (C1-C2). Een octaaf telt twaalf halve tonen.

Offset
Getal of plaats van waar af een proces kan beginnen.

OMNI
Wanneer Omni on is ingeschakeld zal een instrument reageren op midi-boodschappen op elk kanaal. Wanneer Omni-off is ingeschakeld zal het instrument alleen reageren op een speciaal ingesteld kanaal.

Orkesttoon
440 hertz, ook bekend als de centrale A, de noot die orkestmuzikanten gebruiken om hun instrumenten te stemmen.

OS (Operating System)
De basissoftware die ervoor zorgt dat software applicaties kunnen bestaan en dat de gebruiker met een computer en andere software kan werken. Voorbeelden zijn DOS, Windows en Linux, maar ook MacOS. Ook bepaalde geluidsmodules en synthesizers hebben O.S.

Oscillator
Het allereerste ingrediënt van een elektronische klank, de basis van analoge synthese. Een oscillator produceert een ruwe basisgofvorm.

Overload
Vervorming die ontstaat als het dynamische bereik van een bepaald circuit wordt overschreden. Wordt ook wel eens expres gedaan om een bepaald effect te creëren (zie distortion)

Overdub
Het achteraf toevoegen van een partij aan een reeds eerder opgenomen muziekstuk.







P

Pads (soms Multi-pads)
Hier worden op keyboards de percussie geluiden opgeslagen.

Pan
De positie die een geluid inneemt in het stereobeeld. Dit ligt dus tussen links en rechts.

Parallelle poort (printerpoort)
Computeraansluiting die wordt gebruikt voor het versturen van gegevens naar een printer. Wordt ook vaak gebruikt voor het aansluiten van een Midi-interface.

Parameter
Moeilijk te defineren vanwege de verschillende mogelijkheden. In principe is het een instelling die ergens invloed op heeft en makkelijk gewijzigd kan worden. In Midi kan het b.v een toegewezen waarde zijn van volume aan het begin van een klank/ geluid, die dan later gewijzigd wordt in een lagere waarde.

Parametrische EQ
Equalizer met een beperkt aantal banden, waarbij men de werkingsfrequentie en breedte (Q) zelf bepaalt.

Patch
1-In de wat oudere keyboard synthesizers het geselecteerde instrument waar men mee speelt (zoals clarinet, fluit, enz). Een patch is eigenlijk; de verschillende instellingen op een synthesizer die samen het geluid vormen. Later kwam hier gedeeltelijk de term Voice voor in de plaats omdat de geluidbanken ook werden uitgebreid met politiefluitjes, toetergeluiden, enz. 2-Stukje software dat een bug in een programma repareert.

Patch bay
Kastje waar alle in's en out's van de studioapparatuur en/of synthesizers samenkomen en men met behulp van korte kabels (de zogenaamde patch cords) kan bepalen welke signalen waar naar toe gaan. (zie routing)

Patch layout
Bron van ergenis voor veel Midi gebruikers, Fabrikanten van synthesizers hebben de correspondentie tussen patches (instrumenten) en nummers niet gestandariseerd. Hierdoor kan het voorkomen dat de Celeste op een Roland keyboard te vinden is onder nummer 24; en hetzelfde instrument op een Yamaha, onder nummer 09. De Midi-mapper van Microsoft is ontwikkeld om dit te helpen verbeteren.

Pattern
Aanduiding voor een ritmisch of muzikaal patroon.

PCI
Personal Computer Interface. Gestandariseerd aansluitsysteem voor computerkaarten die bepaalde extra functionaliteit verlenen, zoals een geluidskaart of een netwerk kaart.

Pcm
Pulse Code Modulation. digitaal proces van opnemen, zoals het Windows PCM.

Pentium
De meest bekende Intel CPU waarvan Pentium 4 de laatste versie is.

Percussie
Alle slagwerkinstrumenten zoals; bass drum, snare, bongo, Cymbal, high-hat, enz.

Phaser
Dit effect vertraagt de echo van het invoersignaal in zeer kleine stappen, zodat de twee signalen uit fase zijn. Hierdoor ontstaat een soort psychedelisch effect.

Physical modeling
Een gecompliceerd wiskundig proces dat door sommige synthesizers wordt gebruikt om de minieme onvolkomendheden te evenaren die je bij echte instrumenten hoort. Hierdoor wordt een bijna perfecte geluidscreatie bereikt.

Pitch
De eigenschap van een toon of geluid, bepaalt door de frequency.

Pitchbend
Midi-commando voor het buigen van noten. Op een synthesizer zit hiervoor vaak een pitchbend wheel of pitch bender.

Plug-in
Stukje software dat een uitbreiding is van een bestaand programma dat daardoor meer mogelijkheden krijgt.

Polaire respons
Een term die gebruikt wordt om het reactieveld van een microfoon te omschrijven. Omni-directionele microfoons vangen evenveel vanuit alle hoeken op, terwijl uni-directionele microfoons (soms cardioid genoemd) voornamelijk vanuit een enkele richting signalen opvangen.

Polyfoon
Aanduiding voor het vermogen meerdere noten (b.v. akkoorden) tegelijkertijd weer te geven.

Polyfonie
1. Het (maximale) aantal stemmen/ noten die je tegelijkertijd kunt gebruiken op één instrument/ apparaat. 2. Compositiestijl waarbij alle stemmen een zelfstandige melodie hebben.

Portamento
Speeltechniek waarbij de toonhoogte van een toon naar de andere glijdt. Dit kan ook via de Midi-controller en waar in beide gevallen met portamento time de glijsnelheid kan worden ingesteld.

Potmeter
Draaiknop waarmee volume, pan, eq, enz, kan worden ingesteld. Functioneel vergelijkbaar met een fader.

PPQN
Pulses Per Quarter Note. Meting van de tijd resolutie.

Pre-Delay
Instelling waarmee een galm met een bepaalde tijd wordt vertraagd ten opzichte van het originele signaal. Op die manier wordt een grote ruimte gisimuleerd en wordt het originele geluid niet gemaskeerd door zijn eigen galm.

Preset
Een voorgeprogrammeerd geluid op een sampler of synthesizer die wel kan worden ge-edit en opgeslagen onder een andere naam, maar die zelf meestal niet kan worden vervangen en altijd weer oproepbaar is. Om van een Preset klank een User klank te maken, moet hij worden gekopieerd van het Preset geheugen naar het User geheugen.

Program change
Midi-commando waarmee een ander instrument of geluid wordt gekozen.

Punch-in
Tijdens het opnemen overschrijft de nieuwe opname een eerder opgenomen track, vanaf het punt waar met de lokator de punch-in is ingesteld.

Punch-out
Tijdens het opnemen zorgt de punch-out ervoor dat het opname proces wordt gestopt als een punch-in punt wordt bereikt. Op die manier wordt dus de daarvoor opgenomen track beschermt voor overschrijving vanaf het punch-out punt.

Punch-recording
Een applicatie die het mogelijk maakt om op gespecificeerde plaatsen het opnemen (aan/uit) automatisch te laten verlopen.

PWM
Pulsewidth Modulation. Moduleert de cyclus van een pulse golfvorm, waarmee de toon van het geluid verandert kan worden.







Q


Quantisering of Quantization
Timingscorrectie van noten en drumtracks. Deze functie verschuift de noten naar een exacte ritmische positie zoals kwartnoten.








R

Rack Format
Een standaard formaat (19 inch) voor de front afmetingen van een apparaat, waardoor het in een rack te plaatsen is.

RAM
Random Acces Memory. Het werkgeheugen van je computer, meer RAM betekent sneller werken op je PC.

Randapparatuur
Dit zijn de apparaten die je muziek- of andere geluidsopnames kunnen bewerken. Zoals de Compressor, limiter, Equalizer en Effectapparaten.

Ratio
Hier stel je in hoe sterk de compressor moet werken. Als je b.v een ratio instelt van 2:1, zal de output van je compressor met één dB toenemen voor elke twee dB toename van het inputsignaal.

RCA phono
Doorsnee tulpaansluitingen, zoals op je stereo. Niet fantastisch maar wel goedkoop.

Realtime
In midi zijn er eigenlijk twee opname procedures.
1. realtime, en 2. steptime. Realtime kun je eigenlijk vergelijken met het opnemen op een taperecorder, je neemt hier datgene op wat je op dat moment speelt; dus live. Steptime is meer het stap voor stap opnemen van muziek op een sequencer, dus noot-voor-noot en akkoord-voor-akkoord.

Refrein
Het gedeelte van een lied dat steeds dezelde muziek en dezelfde tekst heeft. Komt minstens drie keer voor in een lied.

Release
Bij synthesizers de tijd tussen loslaten van de toets en het niet meer hoorbaar zijn van de klank. (uitsterftijd) Ook wel het moment wanneer een nieuwe plaat/ cd wordt uitgebracht.

Remix
In dit mixstadium wordt de produktie van een song opnieuw uitgevoerd door de oorspronkelijke artiest of door een andere artiest. Gewoonlijk worden in een remix dezelfde geluiden en tracks gebruikt, terwijl de structuur van de song meestal drastisch wordt veranderd en worden veelal bepaalde elementen benadrukt ten koste van andere elementen.

Renderen
Het omzetten van een sound/beeldfile en alle daarop uitgevoerde bewerkingen, zoals effecten, compressie e.d, in een nieuwe file.

Reset
Het terugbrengen van een apparaat naar zijn oorspronkelijke toestand.

Resonantie (resonance)
Het aantal harmonische boventonen in de hoogste regionen van het geluid. Extreme instellinge kunnen het filter zelfs doen oscilleren en zo zelf geluid laten produceren. Teveel resonantie gaat door merg en been.

Rest (rusten, het stil zijn)
De ritmische stilte in muziek, b.v: twee tellen rust, een kwart-noot rust.

Return
Inputs van een mengtafel waarop de output van apparaten wordt aangesloten die hun input van de mengtafel ontvangen, zoals effectapparaten.

Reverb (galm)
Algemene term voor het effect van galmende ruimten of de electronische variant daarvan.

Rewire
Een systeem voor de Mac's en pc's waarmee audiosoftware paketten gegevens kunnen uitwisselen. Zo kun je bijvoorbeeld tracks uit Propellerheads Reason importeren in Cubase, om er vocalen of andere audio aan toe te voegen.

Ribbon controller
Handige speelhulp op b.v een synthesizer waar meerdere parameters aan toegewezen kunnen worden. Door met de vinger over de ribbon (strookje kunststof) heen en weer te bewegen, kan het geluid in realtime op diverse manieren worden beinvloed.

Ring modulator
Een geluidsproces/ bewerking dat bizarre geluiden kan veroorzaken door de som en het verschil van twee signalen met elkaar te combineren.

ROM
Read Only Memory. een soort geheugenchip waar geluiden in opgeslagen zijn. Ze kunnen worden gelezen, maar er kan niet naar geschreven worden.

Rotary
Het geluid dat wordt gemaakt door de roterende speakers die veelal worden gebruikt in combinatie met Hammond orgels.

Routing
De wijze waarop een geluidssignaal door diverse apparaten wordt geleid. In de grotere studio's gebeurt dit meestal met patchkabels (patchcords) op een patchbay.

RTC
Real Time Clock. de datum en tijdsaanduiding die zich in het BIOS bevindt. Deze tijd wordt door het besturingssysteem gelezen en gebruikt.







S

Sample
Digitale opname van een (kort) geluid. Binnen Midi muziek de aanduiding voor een gesamplede klank, die met een druk op een toets weer te geven is.

Sample-player
een apparaat dat als basisklankmateriaal samples gebruikt, die er van de fabriek uit ingebouwd zijn.

Sampler
Dit is een apparaat of softwareprogramma waar je samples mee kunt opnemen en afspelen, die op verschillende manieren zijn te manipuleren en die je gestemd over een toetsenbord kunt verdelen.

Samplefrequentie
dit is het aantal malen per seconde dat de sterkte van een geluidssignaal gemeten wordt. Hoe hoger de samplefrequentie hoe hoger de kwaliteit. De samplefrequntie van de normale geluid-cd's is 44.100 Hz (44.1 kHz).

Sampling
Proces waarin een digitale versie van een analoog signaal wordt gemaakt.

SCSI
Small Computer Systems Interface (uitgesproken als skoezie). een communicatiepoort voor overdracht van gegevens tussen apparaten, zoals b.v. een computer en een harddisk.

Send
De draaiknop en output op een mengtafel waarmee wordt bepaalt hoeveel van welk kanaal naar een output wordt gestuurd. Wordt meestal gebruikt om effecten van signaal te voorzien (aux send, effect send).

Serieel
Achter elkaar.

Sequencer
Voorbeelden van software sequencers zijn Cubase VST, Sonar en Logic audio. Hier kunnen Midi commando's worden opgenomen, afgespeeld, bewerkt en opgeslagen, hier heeft men dezelfde mogelijkheden met geluid, waar overigens in beide gevallen met meerdere sporen tegelijkertijd kan worden gewerkt.

Set-up
Aanduiding voor een verzameling apparatuur die als een geheel gebruikt wordt.

Shareware
Een programma met beperkingen dat je voor niks van het internet kunt downloaden om uit te proberen. Als het je bevalt kun je voor een bepaald bedrag de volledige versie kopen en zonder beperkingen.

Sidefill monitors
Een type podiummonitors die zijn ontworpen voor verticale positionering aan weerszijden van het podium, gericht op de muzikanten. Deze worden gebruikt om de totaalmix weer te geven, gelijk aan wat het publiek te horen krijgt.

Signal processing
De kunst om een bestaand geluid te veranderen/ wijzigen d.m.v. een electronisch schakelschema.

Signaal-ruis verhouding
De waarde tussen de ruis en het maximale geluidsniveau, uitgedrukt in decibel (dB). Hoe hoger de waarde hoe beter.

Sinewave (sinusgolf)
Golfvorm die bestaat uit een grondtoon zonder boventonen.

Sleutel
Het symbool aan de voorkant van een notenbalk welke wordt gebruikt om de toonhoogte aan te geven.

SMPTE of (timecode)
Een manier van tijdspecificatie speciaal ontwikkeld voor film en t.v. gebruik. In principe is het een synchronisatiesignaal wat ervoor zorgt dat diverse apparatuur synchroon met elkaar blijft lopen, waarbij alle slaves de master volgen die via smpte laat weten op welk punt deze is.

Soft knee
Werkingsprincipe van een compressor waarvan menigeen vindt dat dit type instelling een warmer geluid geeft dan het drempeltype (treshold). Op alle signalen wordt (ongeacht hun niveau) enige compressie toegepast tot de ingestelde ratiowaarde is bereikt.

Solo
Je kunt exclusief naar één track/ kanaal luisteren door alle andere kanalen op "mute" te zetten. Als alternatief bieden veel sequncerprogramma's en mengtafels de functieknop "solo", waardoor alle andere kanalen/ tracks in één keer worden uitgeschakeld.

Song
Aanduiding voor een opgenomen stukje muziek in een sequencer.

Song Position Pointer
Midi-synchronisatiesignaal dat mogelijk maakt dat apparaten synchroon met elkaar blijven lopen, zelfs als de master snel vooruit wordt gespoeld. SPP is een intern register dat het aantal Midi beats onthoudt sinds het begin van de song.

Sound manager
Onderdeel van het Apple besturingssysteem dat het opnemen en afspelen van geluid regelt.

Soundfont
Type sample dat werd ontwikkeld door creative Labs (soundblaster).Bestandsformaat waar ook veel samplersoftware mee overweg kan.

Soundtrack
De muziek van de geluidsband van een film.

S/p-dif (Sony/Philips Digital Interface)
Communicatiesysteem voor digitale audio. Wordt aangesloten met coax of glasvezelkabel.

SPL (Sound Pressure Level)
Definitie van volume, het geluidsdrukniveau

Split
Aan te leggen grens tussen twee speelzones op een toetsenbord. Elke zone kan eigen (Midi functies krijgen.

Split mode
Hier wordt het keyboard (toetsenbord) in twee gedeeltes verdeeld, waardoor het mogelijk wordt om b.v. met de linkerhand een orgelgeluid te spelen, terwijl je met de rechterhand een fluitmelodie speelt.

Split point
Dit is het punt in split mode waar je toetsenbord zich opsplits naar een ander instrument.

Spoor (Track)
Gedeelte van een recorder of sequencer waar onafhankelijk maar wel parallel aan andere sporen gegevens of geluid op opgenomen kan worden.

Stand-alone
zelfstandig werkende software of voor digitale apparatuur die niet afhankelijk is van een computer (b.v. een harddiskrecorder).

Status-byte
Dit vertelt in een Midi boodschap welk soort commando is verzonden.

Stereo
Audio die is opgeslagen en wordt afgespeeld over twee kanalen, een linker- en een rechterkanaal. Zo kan onze natuurlijke waarneming van geluid beter worden benaderd.

Surroundsound
Geluid met zes of meer kanalen: Links, Midden, Rechts, Links-surround en Rechts-surround, en een kanaal voor laagfrequente effecten.

Sweep
Deze term kan twee betekenissen hebben:
1. Een sweep in de klank van een synthesizer geeft een draaiende beweging aan de klankkleur die nog het meest lijkt op een langzaam wah-wah effect. Je maakt dit effect door aan de cuttoff knop van de synthesizer te draaien tijdens het spelen. Bij een hogere resonantiewaarde (resonance) is het sweep-effect krachtiger.
2. De term sweep in een toonregeling (EQ) op b.v. een mixer of in een audio bewerkingsprogramma op de computer geeft aan dat je het frequentiegebied dat je met die toonregeling kunt beinvloeden zelf kunt kiezen. Dit is bij iedere muziektoepassing (instrument) namelijk weer anders. Deze functie vind je niet op goedkopere mixers maar begint in de middenklasse. Op duurdere modellen kun je dan ook nog de breedte van de frequntieband (Q-factor) die wordt beinvloed instellen. Dit systeem wordt ook wel parametrische toonregeling (parametric EQ) genoemd.

Steptime
Dit is de manier waar in een sequencer alles één voor één wordt ingevoerd (opgenomen).

Subtractieve Synthese
Synthesetechniek waarbij een golfvorm wordt gevormd, door zijn volume over een bepaalde periode te veranderen en frequenties te verwijderen met een filter.

Subwoofers
Speakers die zijn ontworpen om het frequentiebereik weer te geven, dat lager dan het bereik van de laag drivers/ woofers ligt. In veel gevallen zijn subwoofers in staat subsonische frequenties weer te geven, die wel worden ervaren, maar dan meer met het gevoel en niet met je oren.

Sustain
Dit is het vasthouden van een noot of een akkoord, waarin het niveau niet verandert tot de toets wordt losgelaten. Kan ook de mate zijn waarin een toon blijft doorklinken.

Synchronisatie
Het exact gelijk laten lopen van twee of meerdere apparaten. Dat kan met SMPTE, MIDICLOCK, MIDI TIME CODE of WORDCLOCK.

Synthesizer
Electronisch muziekinstrument met een microprocessor die een programmeerbare chip bevat, waardoor kunstmatig klanken worden opgewekt die zijn te beïnvloeden door diverse regelaars.

Sysex
Ook wel System-exclusief. Mididata waarmee het mogelijk wordt om b.v. nieuwe soundbanks te laden van de synthesizerfabrikant, of om klanken te kopiëren en op te slaan op een computer. Deze midigegevens worden alleen verstuurt voor het specifieke apparaat of instrument en kunnen ook alleen door deze apparaten of instrumentenverwerkt worden.

System exclusive string
Groep Midi codes die een specifiek op een (midi)apparaat gerichte opdracht bevat, of die een bepaalde hoeveelheid informatie bevat afkomstig van een specifiek (Midi)apparaat.







T

Take
Eén opname uit een serie opnames van dezelfde partij. Uit meermalen opgenomen takes haalt men de beste die dan wordt gebruikt voor het muziekstuk of de film.

Tango
Van oorsprong Argentijnse dans vol plotselinge bewegingen. Karakteristiek: Vierkwartsmaat; drie kwartnoten en twee achtsten.

T-DIF
Multitrack formaat dat de mogelijkheid biedt om met meerdere digitale sporen te werken, geïntroduceerd door Tascam.

TDM
Time Division Multiplexing. Software-algoritme dat de basis vormt van de Pro Tools geluidskaarten van Digidesign. Een TDM systeem is een computer met bijbehorende Digidesign Pro Tools kaarten.

TDM plug-in's
Plug-ins die speciaal zijn bedoeld voor gebruik op de TDM systemen.

Tempo
In de muziek is het tempo de maatstaf voor de snelheid, wordt ook wel aangegeven in B.P.M (Beats Per Minute).

Tijdcode (timecode)
Klok/ positie informatie uitgedrukt in uren; minuten; seconden; frames; subframes. Meestal in de vorm van SMPTE tijdcode, maar ook als Midi Time Code.

Timbre
Bepaalde geluidskleur. De eigenschap van een geluid dat zich onderscheidt van andere geluiden met hetzelfde volume en dezelfde toonhoogte (pitch).

Timestretching
Dit geeft je de mogelijkheid de lengte van een sample aan te passen zonder de toonhoogte te veranderen.

Transistor
Elektronisch component waarmee een signaal kan worden versterkt.

Track (spoor)
Een spoor in een omgeving met meerdere sporen zoals in het bekende sequencerprogramma Cubase. Gewoonlijk een "deel' van het totale arrangement. Op het ene spoor wordt b.v de trompet opgenomen en afgespeeld terwijl op een ander spoor de viool loopt.

Track merge
De inhoud van twee sporen samenvoegen en opslaan in een derde spoor.

Transductie
Het proces waarbij elektronische signalen worden omgezet in akoestische signalen, zoals in een luidspreker, maar ook het omgekeerde proces, zoals in een microfoon.

Transpose
Het transponeren van een compositie naar een andere toonhoogte. Een functie op sequencers en synthesizers.

Tremelo
Snelle herhaling van één noot of snelle afwisseling van twee noten. Een regelmatige verandering van volume, meestal tussen de 7 en 14 Hz en met behulp van een Lfo.

Treshold
Dit is de zogenaamde "drempelwaarde" waar b.v. een compressor gaat werken als het signaalniveau onder of boven de ingestelde treshold komt.

Trigger
Start een bepaalde gebeurtenis (op b.v een synthesizer) d.m.v. een elektrisch signaal. (het triggeren)

Tube
Ook wel valve of buis. Voorganger van de transistor die zorgt voor een warme klank in het geluid. veel softwarefabrikanten hebben software ontwikkeld die het geluidskarakter van deze buizen (dicht) benaderen.

Tulp plug
De kleine plug die meestal wordt gebruikt om hifi apparatuur mee aan te sluiten.

Tuning
De gebruikelijke tuningwaarde is 440Hz, maar deze kan op de meeste synthesizers of geluidsmodules makkelijk worden gewijzigd door omhoog of omlaag te tunen, dit wordt dan uitgedrukt in plus of minus cents.

Twee en vier-polig
Een pool is een maat van een filters verloop- of hoe stijl hij afloopt aan een bepaalde kant van de filterfrequentie. Elke 6dB afloop wordt een pole genoemd, dus twee-polig en vier-polig lopen af op respectievelijk 12dB en op 24dB per octaaf.








U

Unisono
Het weergeven van dezelfde noot op een synthesizer met alle beschikbare stemmen van dat instrument, zodat een "vet" geluid ontstaat.

Unity gain
Een methode om de ingang- en uitgangssignalen van een apparaat zo in te stellen dat er in zijn geheel geen gain verhoging optreedt bij het inschakelen van het apparaat.

Update
Vernieuwde versie van software waaraan meestal nieuwe mogelijkheden zijn toegevoegd en oude problemen tot het verleden behoren.

Usb
Aansluitsysteem waarmee diverse hardware kan communiceren met de computer, zoals de muis maar ook een digitale fotocamera.

User klank
Een klank die door de gebruiker zelf is geprogrammeerd of aangepast (zie edit). Een User klank wordt opgeslagen in een User geheugen.







V

VCA
Voltage Controlled Amplifier. Hiermee wordt het uiteindelijke volume van de klank bepaalt. Wordt o.a. gebruikt in compressors en synthesizers.

VCF
Voltage Controlled Filter. Hiermee worden bepaalde frequenties uit de klank verwijderd of afgezwakt.

Veergalm
Een reverb-effect dat werd gecreëerd met een trillende veer. Deze waren vooral veel in gitaarversterkers te vinden.

Velocity (aanslaggevoeligheid)
Midi data die aangeeft hoe hard een toets is aangeslagen. Leuk voor volumevariatie, geeft veel expressie aan een muziekstuk.

Vervorming
Zie Distortion.

Vibrato
Gelijkmatige variatie in de toonhoogte, veroorzaakt trilling in een klank.

Vinyl
Korte benaming voor het analoge formaat voor platen, afgeleid van de kunststof vinyl. In het 'clubcircuit' nog steeds het favoriete muziekmedium.

Virtuele synthese
Een systeem waarbij geluid wordt gecreëerd, door het te vormen zoals geluid zich ontwikkelt in de "normale" wereld, in plaats van het afspelen van een sample.

Vocoder
Schakeling waarmee men het karakter van de ene klank dynamisch op een ander klank projecteerd. Als de modulator b.v een stem is en deze wordt geprojecteerd op een stringsgeluid, de zogenaamde carrier, dan lijkt de carrier te kunnen praten en de modulator te kunnen zingen.

Voetpedaal
Pedaal waarmee functies in een apparaat bediend kunnen worden. Sommige pedalen werken als schakelaars en kunnen een functie alleen aan en uit zetten. Andere pedalen zijn in staat om continu informatie uit te zenden, deze pedalen kunnen b.v. gebruikt worden voor het veranderen van volume.

Voice-assign
De wijze waarop een multitimbrale module, intern binnenkomende (Midi)noten toewijst aan de ter beschikking staande stemmen. Bij statische voice-assign ligt vast hoeveel stemmen elke klankbron maximaal kan weergeven. Bij dynamische voice-assign worden de binnenkomende noten zo optimaal mogelijk verdeeld over de beschikbare stemmen. Daarbij kan een klank op het ene moment meer stemmen toegewezen krijgen dan op het andere.

VST
Virtual Studio Technology. Steinbergs uitleg voor de computerstudio en algemene standaard voor audio plug-in's.







W

Wah-wah
Bepaalt effect waarbij een bandpassfilter met een Lfo wordt bestuurd.

Wav
Standaard bestandsformaat voor audio op de PC.

Waveform
Een voorstelling van de omvang van een wave (golf) in een bepaalde tijd.

Wavetable
Chip in een synthesizer die werkt met een verzameling geluidssamples.

WDM
Windows Driver Model.
Nieuw soort driver voor hardware, welke voor Windows XP gebruikers noodzakelijk is.

Wordclock
Digitaal synchronisatiesignaal dat nodig is om zonder storingen meerdere signalen digitaal samen te voegen.

Workstation
Sequencer, synthesizer en drumcomputer in één apparaat. Kan als zelfstandige éénheid worden gebruikt voor het opnemen en afspelen van muzikale partijen.







X

XG
Yamaha's versie van General midi (GM).

XLR
Professionele connector met drie pinnen. Deze wordt gebruikt voor gebalanceerde analoge signalen en AES/EBU digitale signalen.







Y

Euhhhh?







Z


Zaagtand
Bepaalde golfvorm, bij uitstek geschikt voor synthesizersblazers e.d.

Zone
Gedeelte met eigen Midi functies bij een toetsenbord dat in splits is ingedeeld. Zie ook split.







Met dank aan DTS