Opname tips

De radiocommercial

De opname van een radiocommercial is een secuur werkje. Het lijkt eenvoudig, omdat het vaak maar een tiental secondes betreft, maar door het herhaald opnemen van een aantal zinnen verslapt gemakkelijk de aandacht voor sfeer, uitspraak, intonatie en microfoontechniek. Voor het maken van een goede spot heb je om te beginnen een getrainde 'stem' nodig. Zo eentje die weet wanneer er geademd en bewogen mag worden. En wanneer niet (vaak niet dus). De betere stemmen vind je vaak bij de (lokale) omroep.
De toe te passen microfoon kan het beste een goede condensator zijn, zoals ze er zijn in de Neumann- of AKG serie.

Zelf werk ik graag met een AKG C414, of 451, maar met een C3000 of C1000 zijn ook uitstekende resultaten te boeken.
Om de persoon enige bewegingsruimte te geven is een cardioïde karakteristiek wenselijk.
Voorwaarde hierbij is dat de opnameruimte niet vervelend klinkt en bij voorkeur niet te veel reflecties kent.
Dat zou het stemgeluid kunnen vertroebelen.
De condensator plaats je op ongeveer 30 cm afstand, enigszins afhankelijk van de klank van de stem, schuin voor de mond.
Door gebruik te maken van het proximity-effect (nabijheidseffect) kun je de stem nog wat warmer laten klinken of de uitspraak cq articulatie aandikken. Proefondervindelijk kun je met enig schuifwerk gemakkelijk vaststellen bij welke opstelling de stem het best tot zijn recht komt.
Gebruik altijd een voorzet- plopfilter om ongewenste luchtstoten (de P's) te elimineren.
Bovendien voorkomt zo'n filter roestvorming op je dure microfoon. :)
Het ophangen van de tekstregels op de juiste plaats dwingt de persoon de juiste positie in te nemen.
Goed rechtop en in een gefixeerde richting verdient de voorkeur, zodat de optimale microfoonplaatsing niet verloren gaat, omdat de stem een te brede tekstregel moet lezen. Als je meerdere stemmen ineens moet opnemen probeer dan de stemmen enige meters uit elkaar te plaatsen en scherm ze desnoods af met een plexiglas plaat. Bovendien is het verstandig om in dergelijke gevallen de microfoons zo dicht mogelijk bij de mond te plaatsen.
Op deze wijze kun je zoveel mogelijk de overspraak verminderen.
Dat kan nodig zijn als je later in één van de stemmen nog moet editen.

Apparatuur
Als de microfoonplaatsing eenmaal op orde is (en niet eerder) kun je een effectlijn opzetten om het signaal technisch te optimaliseren.
Een goed begin is een Hoog/Laag AF filter (onder de 80 Hz -6 dB filteren), gevolgd door een compressor/limiter. Deze laatste moet je flink aan het werk zetten (treshold -3 dB, ratio vanaf 4:1), want elke piek in het signaal heeft tot gevolg dat het gemiddelde niveau van het spotje in volume afneemt.
Dat zou kwalijk zijn want de bedoeling is uiteraard dat de inhoud luid en duidelijk bij de luisteraar doorkomt. Vooral wanneer een commercial in de auto beluisterd wordt is de mate van verstaanbaarheid uiterst belangrijk.
Een eventuele scherpe 'S' kun je wegfilteren met een parametrische toonregeling of een De-esser.
Dit is een compressorlimiter die frequentie-selectief kan filteren.
Om de attentiewaarde te verhogen kun je het eindresultaat nog door een exiter of 2x 31 bands toonregeling halen, dat brengt soms nog een fris tintje aan.
Dimension X apparatuur (welke inwerkt op de breedte en diepte van het signaal) kan de productie wat levendiger maken, vooral als het een mono opname betreft.
Tenslotte, met time compress/expand kun je de commercial exact op de gewenste tijdsduur krijgen.




De Mix
Als je eenmaal de stemmen, effecten en/of muziek hebt opgenomen moet je het geheel nog masteren.
Hiervoor heb je opnieuw de (stereo) compressor/limiter nodig, maar deze moet nu wat subtieler ingrijpen op de pieken (treshold 0 dB, ratio 2:1). Uiteindelijk moet een geluidsniveau ontstaan dat tijdens de hele commercial constant is. Zo min mogelijk pieken dus.
Digitaal (op je computer) is dit uitstekend te bereiken en ook de time-stretch mogelijkheden komen dan goed van pas om de spot precies op de gewenste lengte te krijgen.
Het is niet noodzakelijk om op de DAT e.e.a. uit te sturen tot 0 dB.
Het is beter om op maximaal -6 dB te masteren.
Een testtoon van 1000 Hz op -6 dB (500k van de capaciteit) maakt het de radiotechneut gemakkelijk om jouw opname in te regelen.

Leuk
STER installeert reclame dempers

De STER installeerde medio november 2003 'geluiddempers' op de eigen reclame. Dat voorkomt dat een tv-spot plotseling extra hard klinkt.
Dat heeft althans J. Minnaar van de STER 26 oktober gezegd. Al geruime tijd ergeren tv-kijkers zich aan de plotselinge toename van het geluid van veel spots. Op zich voldoen die reclames wel aan de eisen voor het aantal decibellen, maar 'persen' de makers het geluid als het ware samen zodat het veel harder klinkt. De bedoeling is natuurlijk dat de spot zo extra opvalt.

De STER heeft zich de kritiek aangetrokken en het afgelopen jaar de geluiddempers getest. De apparaten blijken te voldoen: het geluid komt gelijkmatiger over. De STER heeft drie apparaten van 20.000 euro elk aangekocht, voor alle drie netten één. "We hopen de kijkers zo tegemoet te komen, tenslotte moet reclame leuk zijn", aldus Minnaar.
De dempers zijn volgens Minnaar de enige optie. Het verbieden van de compressietechniek was geen reële mogelijkheid: daarvoor zijn er teveel aanbieders van reclame en komen er ook teveel spots uit het buitenland. IP, dat de reclames verzorgt voor RTL 4 en 5 en voor Yorin, heeft enkele jaren geleden al geluiddempers, zogenoemde Optimods, geïnstalleerd.

Bron: www.nu.nl