Pc of mengtafel?
Een vraag die vaak gesteld wordt door beginnende technici: zal ik mijn studio bouwen rondom een pc/Mac of juist beter rondom een -analoge of juist digitale- mengtafel? Logische vraag, want beide systemen zijn voor vrijwel vergelijkbare prijzen te koop. De keuze hangt af van wat je precies wilt gaan doen en ook deels van wat je voorkeur heeft. Het werken met mengtafel en dedicated hardware zoals een harddiskrecorder heeft beslist zijn charme, maar heb je weinig ruimte, of ben je erg computerminded dan kan ook de pc een uitstekende keuze zijn.
Ik zet beide setup's eens op een rijtje.

  Mengtafel / harddiskrecorder.
Voor deze set heb je een mengtafel nodig, en een multitrackrecorder, zoals een harddiskrecorder of Adat, randapparatuur, monitoring en een setje microfoons. Mengtafels zijn technisch kwalitatief hoogstaand en desondanks erg goedkoop geworden, en een harddiskrecorder (8 of 16 sporen) kost je de kop ook niet meer.
Er zijn mengtafels voor 600 euro te koop, die 24 ingangskanalen hebben, 8 subgroepen en een uitgebreide eq- en aux-setting. Niets mis mee. Gaat het om de multitrack, dan is er een ruime keuze uit recorders van Fostex, Tascam, Akai en Boss. Analoog of digitaal.
Voordeel van deze setup: je werkt snel en overzichtelijk en de bediening voelt op elk onderdeel 'analoog' aan. Je hebt tijdens het hele opnameproces snel en goed visueel inzicht op hoe je alles moet aansluiten, bedienen, controleren en gebruiken. Kortom, er zit achter deze keuze veel logica. De bediening is intuïtief, omdat je vingers werkelijk de faders vasthouden, je direct ziet welke toonregeling in gebruik is, hoe alle andere functies (gain, pan etc.) ingesteld staan. Geen menu's dus.
Nadelen zijn er ook. Deze setup vraag wat meer ruimte, de kabelboom zal wat groter zijn en de kans op defecten/storingen neemt ook toe naarmate je meer hardware hebt. En je kunt minder makkelijk gebruik maken van het digitale aanbod aan plugin's en andere vernuftige zaken. Zoals automatisering van de taken. Niet onbelangrijk.

Je zou ook kunnen kiezen voor een digitale mengtafel, ze zijn inmiddels in alle prijsklasses te koop. Deze tafels zijn compact, te updaten, en ze werken heerlijk, omdat veel handelingen te automatiseren zijn. Gebruik je bij de opname vaak een vaste volgorde van randapparatuur, zoals voor een stem een laag/af-compressor? Dan sla je dat op als preset en je roept hem op wanneer nodig.
Maar, elk analoog signaal wordt bij de ingang gedigitaliseerd waardoor externe randapparatuur niet optimaal inzetbaar is.
Als na de opname alle signalen terugkomen op je mengtafel kun je de mix automatiseren, in zogenaamde scenes. Die roep je weer op als je opnieuw wilt beginnen, en dat is een echt handige functie. Er bestaan ook digitale sets, waarbij de recorder onderdeel is van de mengtafel, alles in een dus. Zie ook verderop.


  PC
Steeds vaker slaat de weegschaal door naar de pc (en Mac) als kloppend hart in de opnamestudio. Begrijpelijk, want een dergelijke set kun je heel precies op maat samenstellen. Soms nog goedkoop ook. Behalve de (dedicated) pc heb je een (2 - 24 spoors) harddiskrecording- interface nodig, monitoren, microfoons en een berg aan plugin's. De set vraagt weinig ruimte, want zelfs met een kleine laptop kun je prima multitracken. Het steeds weer kunnen oproepen van een bepaalde scene is ook een groot voordeel, dat je bij een analoge setup moet ontberen.
Voordelen: Compacte setup, betaalbaar, en via de software kun je veel details oproepen. Je kunt makkelijk het aantal sporen uitbreiden als de noodzaak zich daartoe aandient. Veel merken laten het plaatsen van een 2e HD-kaart toe.
Backuppen van je songs is een peulenschil, want je data gaan gewoon via usb, fiwi of ftp naar je backupsysteem. Verder kun je door de keuze voor een bepaalde harddisk-interface de kwaliteit naar wens instellen. Vind je een sampling frequentie van 44,1 kHz bij 16 bit (cd kwaliteit) voldoende? Of ga je liever voor 96/24, of zelfs 192/24? Kan allemaal. Ook fijn meegenomen is dat een pc (zeker een laptop) gewoon onder je arm meegaat naar andere locaties.
Nadelen zijn ook hier aanwezig. Een deel van het opnameproces is niet erg inzichtelijk, omdat een pc niet tot elk niveau te doorgronden is. Soms moet je vele menu's door tot je de juiste informatie gevonden hebt. Je pc kan vastlopen of stoorgeluiden produceren (echt waar) en dan zit je met de gebakken peren.
Vaak mis je ook de mengtafel en randapparatuur om een signaal al vast goed in te regelen en voor te bewerken. Deze randapparatuur zoals compressor en buizenbak zul je nog wel eens missen.
Werk je met een aantal mensen aan je project, dan heb je ook meerdere, grote schermen nodig om overzicht te houden.

Tenslotte, het aansluiten van je pc op de rest van je setup is nogal eens problematisch. De 'monitor-uit' kan een mini-jack zijn op je geluidskaart, maar de geluidsmonitoren vragen gebalanceerde XLR's. Allemaal op te lossen hoor, dat wel.
Je kunt vrij lastig externe randapparatuur patchen, omdat je geen insertiepunten hebt. En al heb je die wel, dan wil je niet steeds switchen tussen het digitale en analoge domein.
Je werkt dus met de effecten en mogelijkheden die de software biedt, en dat kan fantastisch klinken.

  Is dit de keuze dan?
Nee, gelukkig niet. Er zijn vele mengvormen mogelijk van bovenstaande methodes. Voorbeeld. Ik neem op met (als basis) een mengtafel en een Alesis HD24. Bedrijfszeker en uitstekende converters. Via ftp kan ik de 24 wav's gemakkelijk overzetten naar pc of Mac en op elke mogelijke manier bewerken. Via SoundForge, als het om individuele sporen gaat, maar alle sporen kan ik ook in Logic, Sonar of Cubase laden. Of in Audition, als je geen midi wilt gebruiken. De mastering is dan een vrije keuze, vanaf je multitrack-mengtafel naar je masterrecorder, of gewoon binnen de software van de pc. In dat laatste geval blijf je dus binnen het digitale domein, maar is externe randapparatuur (compressor, eq) voor je eindmix niet (gemakkelijk) mogelijk. Anderzijds, ook digitale (vst) effecten kun je volop inzetten, en die worden elk jaar beter).

Als je graag werkt met een mengtafel, kun je ook een pc met hd-kaart gebruiken, puur voor de opslag. Een laptop met een 8 sporen kaart er aan, en lekker blijven werken met je mengtafel en externe randapparatuur. Uiteindelijk gebruik je vaak een mix van alle mogelijkheden. Als je naar de 'all-in-one's' kijkt, de moderne en luxe porta's, zie je ook een praktische combi van mengtafel en recorder in één behuizing. Je moet de klus klaren binnen dat kastje, maar als dat je uitdaging is, kan het niet compacter!


  Mijn eigen setup.
Naast een grotere set met Alesis HD24 en A&H gebruik ik ook een kleine setup. Heel eenvoudig, met een analoog tafeltje 20 in 2, met als opname/mixsectie een Apple iMac 24", de nieuwe.
Met de tafel kun je alles eerst de opname mixen en instellen zoals je wilt, vervolgens gaat het via de Steinberg interface de iMac en, en zo laad ik spoor voor spoor. Deze iMac met M1 chip kan deze taak gemakkelijk aan. Heel overzichtelijk, en handig om mee te werken, ook de mixdown werkt (geautomatiseerd) geweldig.
Hier zie je die combi van analoog en digitaal goed terug.